เปลี่ยนที่ว่างรอบบ้านให้เย็นสบายอย่างไรดี
เมืองไทยเป็นประเทศเขตร้อน พื้นที่รอบบ้านโดยเฉพาะในช่วงเวลากลางวันมักเผชิญกับแสงแดดจัด ความร้อนสะสม และพื้นที่โล่งที่เปลือยเปล่า ซึ่งทำให้บ้านร้อนอบอ้าวและไม่เหมาะสำหรับการใช้งานภายนอก ไม่ว่าจะเป็นการนั่งเล่น พักผ่อน หรือกิจกรรมกลางแจ้งต่างๆ
แล้วจะ “จัดการ” กับพื้นที่ว่างเหล่านี้อย่างไรให้เย็นขึ้น บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักแนวทางการจัดสวน วางภูมิทัศน์ และเลือกใช้วัสดุหรืออุปกรณ์ให้เหมาะสม เพื่อลดความร้อนรอบบ้านและสร้างบรรยากาศที่ร่มรื่น เย็นสบาย ใช้งานได้ทั้งวัน
ทำไมพื้นที่รอบบ้านถึงร้อนจัด
ก่อนจะลงมือแก้ปัญหา เราต้องเข้าใจก่อนว่า พื้นที่รอบบ้านร้อนเพราะปัจจัยหลักๆ ดังนี้
– แสงแดดโดยตรง ดวงอาทิตย์ในช่วง 10.00 – 15.00 น. ส่งรังสีอินฟราเรดและรังสี UV ตกกระทบพื้นที่รอบบ้านโดยไม่มีอะไรกั้น
– พื้นผิวดูดความร้อน ปูน ซีเมนต์ คอนกรีต และกระเบื้องภายนอกดูดความร้อนได้มาก และแผ่กลับออกมาตลอดวัน
– ขาดร่มเงา บ้านที่ไม่มีต้นไม้ ระแนง หรือหลังคากันแดด จะไม่มีตัวกรองความร้อนใดๆ
– อากาศไหลเวียนไม่ดี หากพื้นที่อับลม จะสะสมความร้อนจากภายในและภายนอกไว้โดยไม่สามารถระบายได้
วิธีจัดการกับพื้นที่ว่างรอบบ้านให้เย็นขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ
- ปลูกต้นไม้ใหญ่ให้ร่มเงา
ต้นไม้เป็นวิธีธรรมชาติที่ดีที่สุดในการบังแดดและลดอุณหภูมิ เพราะใบไม้ช่วยกรองแสง กันฝุ่น และคายความชื้นออกสู่บรรยากาศ
ต้นไม้แนะนำได้แก่
พะยอม, ปีบ, แคนา – ให้ดอกหอม ร่มเงาดี
อินทนิล, ราชพฤกษ์ – ดอกสวย ร่มเงากว้าง
จามจุรี, หูกระจง – กิ่งก้านแผ่กว้าง เหมาะกับบ้านที่มีพื้นที่
เคล็ดลับ ปลูกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ หรือทิศที่รับแดดมากที่สุด จะช่วยบังแดดให้บ้านได้ตลอดช่วงบ่าย - จัดสวนแนวตั้ง (Vertical Garden)
สำหรับบ้านที่มีพื้นที่จำกัดหรือมีผนังร้อนในช่วงบ่าย การจัดสวนแนวตั้งเป็นทางเลือกที่ดี เพราะช่วยลดอุณหภูมิผนังได้ถึง 5-10°C
ต้นไม้ยอดนิยมในสวนแนวตั้งได้แก่
เฟิร์นต่างๆ, พลูด่าง, เดฟ, ม่านบาหลี
ใช้ระบบรดน้ำอัตโนมัติประหยัดเวลาและเพิ่มความชุ่มชื้น
- ปูพื้นด้วยวัสดุที่ไม่อมความร้อน
วัสดุพื้นมีผลต่ออุณหภูมิรอบบ้านมากกว่าที่คิด เพราะวัสดุบางชนิดดูดซับและคายความร้อนได้ตลอดวัน
วัสดุแนะนำได้แก่
หญ้าจริง / หญ้าเทียม: สร้างความเย็นและให้ความเขียวชอุ่ม
แผ่นทางเดินแบบมีช่องหญ้า (Grass Paver)
ไม้เทียมภายนอก (WPC): ไม่อมความร้อน ไม่ลื่น
หินธรรมชาติ เช่น หินภูเขา หินกรวด – สะท้อนความร้อนได้ดี
หลีกเลี่ยง: กระเบื้องสีเข้ม พื้นคอนกรีตเปลือย เพราะจะสะสมความร้อนมากที่สุด
- สร้างร่มเงาเพิ่มเติมด้วยรั้ว ระแนง และกันสาด
การติดตั้งองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมช่วยกรองแสงและทำให้พื้นที่ใช้สอยภายนอกน่าอยู่มากขึ้น
ตัวอย่างที่นิยมได้แก่
กันสาดโพลีคาร์บอเนตแบบกรองแสง – กรองรังสี UV ได้แต่ยังรับแสงธรรมชาติ
ระแนงไม้เทียมแนวตั้งหรือแนวนอน – เพิ่มความเป็นส่วนตัวและลดแดด
ผ้าใบกันแดด – ใช้ง่าย ติดตั้งเร็ว ราคาประหยัด - ทำบ่อน้ำหรือน้ำตกเล็กๆ
การใช้น้ำในการตกแต่งสวนนอกจากเพิ่มความสวยงามแล้ว ยังช่วยให้ความเย็นตามธรรมชาติ เนื่องจากน้ำระเหยแล้วดูดซับความร้อนจากอากาศรอบตัว
ข้อดีของบ่อน้ำ/น้ำตกในสวน
เพิ่มความชุ่มชื้น
เสียงน้ำไหลช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย
ปรับฮวงจุ้ยให้เกิดการไหลเวียนที่ดี - ใช้พืชคลุมดินแทนปูน
พื้นที่โล่งระหว่างทางเดินหรือข้างบ้านที่เคยปูปูนเปลือย หากเปลี่ยนเป็นพืชคลุมดินจะช่วยลดอุณหภูมิได้ทันที
พืชคลุมดินที่นิยมได้แก่
มอส, หนวดปลาดุก, ไม้เมืองหนาว, พรมญี่ปุ่น, หญ้านวลน้อย ไม่เพียงลดร้อน แต่ยังทำให้บ้านดูร่มรื่นเหมือนรีสอร์ต
ไอเดียการจัดสวนเพื่อลดความร้อนแบบต่างๆ
สวนทรอปิคอล
ใช้ต้นไม้ใบใหญ่ เช่น ปาล์ม หมากเขียว เฟิร์น ผสมกับวัสดุธรรมชาติ ให้ความรู้สึกชื้นเย็นแบบป่าดิบ
สวนญี่ปุ่น
เน้นหิน น้ำ และไม้ใบเล็กๆ พร้อมพื้นที่นั่งเล่นใต้ร่มไม้ ร่มรื่นและมีสมาธิ เหมาะกับสถานที่พื้นที่น้อย
สวนโมเดิร์น
ใช้เส้นสายเรียบๆ แต่ออกแบบให้มีโซนร่มเงาและพื้นที่สีเขียวมาก เช่น ซุ้มไม้ พื้นไม้เทียม
- เทคนิคการดูแลสวนให้ร่มรื่นและเย็นสบายตลอดปี
- รดน้ำตอนเช้า ช่วยให้พืชสดชื่นและระเหยความร้อนในระหว่างวัน
- ตัดแต่งกิ่งไม้เป็นประจำ ให้ต้นไม้เจริญเติบโตสมดุลและสร้างร่มเงาได้ดี
- คลุมดินด้วยเปลือกไม้หรือหญ้าแห้ง ป้องกันการระเหยของน้ำในดิน
- ติดตั้งระบบรดน้ำอัตโนมัติ ควบคุมความชื้นให้สวนอยู่ในระดับที่เหมาะสม
การจัดการพื้นที่ว่างรอบบ้านไม่ใช่แค่การตกแต่งเพื่อความสวยงามเท่านั้น แต่ยังเป็นการ “ปรับสมดุลอุณหภูมิ” ให้บ้านเย็นขึ้น ประหยัดค่าไฟ และเพิ่มพื้นที่ใช้งานกลางแจ้งให้คุณและครอบครัวได้ใช้ชีวิตท่ามกลางธรรมชาติ แม้ในช่วงกลางวันที่ร้อนที่สุด อย่าปล่อยให้แสงแดดเผาพื้นที่ของคุณอีกต่อไป มาเปลี่ยนมุมร้อนรอบบ้านให้กลายเป็นมุมโปรดแห่งใหม่ได้ด้วยการจัดสวนและวางแผนที่เหมาะสม